Yangın Alarm sistemleri, olası bir yangını başlangıç anında tespit ederek uyarı elemanları ile ilgili birimlere müdahale şansı sağlayan, söndürme sistemlerini değişik algılama elemanları aracılığıyla ikaz etmek suretiyle, tehlikeli olabilecek birimleri devre dışı bırakarak yerleşkenin tahliyesi için süre kazandıran sistemler bütününe verilen jenerik isimdir. Birbirinden değişik algılama elemanları ile, her uygulama için çözüm üretmenin mümkün olduğu yangın alarm sistemleri, ev, ofislerde, fabrika, alışveriş merkezleri, okullar, hastaneler ve tüm benzer alanlarda kullanılmaktadır
Yangın alarm sistemleri bir yangın algılama paneline sahiptir. Bu panel, farklı algılama elemanlarından oluşmakta olup, bu elemanlar, dеdеktörlеr, butonlar, siren – flaşör ve benzerleridir.
Yangın alarm sistemi, bu elemanları aktif duruma getirmektedir. Yangın algılama ve ihbar sistemleri, konvansiyonеl ve analog adresli olmak üzere iki değişik tipte kurgulanmaktadır.
Konvansiyonеl ve Adresli Sistemler
Konvansiyonеl sistemlerde kullanılan yangın ihbar paneli (algılama ve erken uyarı sistemi merkezi kontrol ünitesi) , algılama elemanlarının dahil edildiği bölgelerden (zone) meydana gelmektedir. Bir yangın ihbar panelinin kapasitesini sahip olduğu bölge sayısı belirler. Her bölgeye birden fazla dedektör ve yangın ihbar butonu bağlanabilir. Genel olarak konvansiyonel sistemlerde (her ne kadar tasarımcıya göre değişse de) bir bölgeye en fazla 20 algılama elemanı ( duman dedektörü, ısı dedektörü, sıcaklık artış hızı dedektörü, vs.) bağlanabilir. Genel olarak yapılan hata ise yangın alarm paneli alırken kullanıcıların toplam dedektör sayısını 20’ye bölüp, ”nasılsa bir bölgeye 20’ye kadar dedektör bağlanabiliyor” mantığı ile kapasite seçimi yapmalarıdır. Bir bölgeye bağlanacak algılama elemanı sayısını en öncelikle seçilen bölgenin mimari yapısı belirlemektedir. Örnek olarak; bir binanın her katında 4 dedektör varsa 3 katın tamamını bir bölge yapıp yangın ihbar panelinin bir bölgesine bu 3 katı bağlamak yanlıştır. Her kat ayrı olarak en az 1 bölge olarak tanımlanmalıdır.
Bir yangın alarm panelinde aynı zamanda yangın alarm sirenlerinin, flaşörlü sirenlerin bağlandığı çıkışlar da mevcuttur. Bunlar Mekandaki kişilere gerekli uyarıları vermek için kullanılırlar. Siren çıkışları haricinde kuru kontakt çıkışları da vardır. Kuru kontakt çıkışları hava damperleri, otomatik telefon arama modülleri, güçlü havalandırma sistemleri ve bunlar gibi sistemleri yangın anında çalıştırmak için kullanılırlar.
Herhangi bir dedektör yangın algıladığında veya yangın ihbar butonuna basıldığı vakit, bahse konu dedektör, panel üzerinde hangi bölgeye ait ise o bölgeden uyarı sinyali tetiklemektedir.
Konvansiyonel sistemlerde, algılama hatları (zonlar) üzerinde bulunan hangi dedektörün sinyal verdiğinin bilinmesi mümkün değildir. Sadece o elemanın ait olduğu bölgenin numarası ve adı görüntülenebilmektedir.
Adresli yangın algılama sistemlerinde ise, konvansiyonel sistemlerdeki gibi bölge hatları yoktur. Bu sistemlerde dedektörlerin bağlandığı loop(çevirim) hatları vardır. Panelden bir kablo çıkar ve sıra ile algılama elemanlarını (adresli duman dedektörü, adresli ısı dedektörü, adresli sıcaklık artış hızı dedektörü, adresli giriş modülü, adresli çıkış modülü, vs.) dolaşır. Kullanılan toplam algılama elemanı sayısı eğer kullanılan adresli sistemin bir çevriminin kapasitesinden azsa son algılama elemanından sonra kablo tekrar adresli yangın algılama kontrol paneline geri getirilir. Bir çevirimin kapasitesinin üzerinde sayıda algılama elemanı kullanılmışsa ikinci bir çevirim kablosuna geçmek için kablo tekrar panele getirilir. Bir çevirim (loop) hattına kapasitesi oranında dedektör ya da buton bağlanabilmektedir. Genellikle adresli yangın alarm sistemlerinin bir çevriminin kapasitesi 120 algılama elemanı civarındadır. Günümüzde artık elektronik teknolojisinin ve kullanılan elektronik malzemelerin gelişimiyle beraber artık bu kapasite oranları 200 ve üzeri sayılara çıkabilmektedir.
Loopta bulunan dedektör ya da butonlar kendi içinde bölgelere ayrılabilmektedir. Bununla birlikte panel, her bir algılama elemanı ile elektronik olarak konuşarak anlık durum bilgilerini alabilmektedir. Her algılama elemanına farklı bir adres, numara verilmiştir. Bu sayede her algılama elemanı ile sistem ayrı şekilde konuşabilmektedir. Örnek olarak bir yangın ihbar butonuna basıldığında önce ilgili buton alarm sinyalini kendi içinde oluşturmakta, daha sonrasında algılama paneline kendi numarası (adresli) ile beraber göndererek haber vermektedir. Adresli yangın alarm paneli ise bu numarayı kendi hafızasındaki ilgili isim ile eşleştirerek ekranda alarm bilgisini bu yangın ihbar butonun yerinin ismi ile beraber göstermektedir. Bu durum, hangi dedektör ya da butondan sinyal geldiğinin tespit edilmesi anlamını taşımaktadır.
